วิ่งให้ถึงสุดขีดจำกัด! วัดระดับความอึดของร่างกายแบบ to the Max กับ Vo2Max
วิ่งสายพาน พร้อมวัดคลื่นหัวใจ ด้วยการวิ่งบนลู่วิ่ง ให้ถึง Maximum เช็คความฟิต ปรับตารางการซ้อม และลดความเสี่ยงที่ทำให้เกิดการเสียชีวิตฉับพลันจากการออกกำลังกาย
- VO2 max หรือ maximal oxygen consumption คือ ความสามารถในการใช้อ๊อกซิเจนสูงสุด ขณะออกกำลังกาย ที่สามารถสะท้อนให้เห็นถึงความฟิตของร่างกายของผู้เข้าทดสอบในช่วงเวลานั้นๆ โดยสามารถตรวจประเมินได้โดยการให้ออกกำลังกายและวัดก๊าซที่ผู้ทดสอบหายใจเข้า-ออก การตรวจนี้ เรียกว่า cardiopulmonary exercise test (CPET หรือ CPx) ผู้ทดสอบที่มีความฟิตของร่างกายที่สูง ค่าที่วัดได้ก็จะสูงเช่นกัน ซึ่งค่า VO2 max นั้นยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย ได้แก่ เพศ อายุ เชื้อชาติ เป็นต้น
- ค่า anaerobic threshold หรือ ค่า lactate threshold ซึ่งจะแสดงถึงขีดจำกัดของการใช้ aerobic metabolism ของผู้เข้ารับการทดสอบ ก่อนที่ร่างกายจะเปลี่ยนไปใช้การเผาผลาญอาหารแบบไม่ใช้ออกซิเจน (anaerobic metabolism) ทำให้เกิดอาการอ่อนล้าและปวดกล้ามเนื้อได้เป็นข้อมูลสำคัญเพื่อนำไปใช้ปรับตารางการฝึกซ้อมของผู้ทดสอบ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ aerobic metabolism ต่อไปได้
- อัตราการใช้ไขมันสูงสุด (fat oxidation) เพื่อมาปรับใช้ในการลดน้ำหนักหรือฝึกซ้อมเพื่อดึงไขมันมาเป็นแหล่งพลังงานให้กับร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
- ช่วงของอัตราการเต้นของหัวใจ (heart rate zone) เพื่อมาปรับใช้ในการจัดตารางการฝึกซ้อมที่เหมาะสมให้กับผู้ทดสอบ
- เพื่อประเมินการตอบสนองของระบบการหายใจ ระบบของหัวใจและหลอดเลือด เพื่อเฝ้าระวังความผิดปกติของสองระบบข้างต้นในระหว่างการออกกำลังกาย
- คัดกรองความเสี่ยงโรคหัวใจ หากตรวจพร้อมกับการติดตามคลื่นไฟฟ้าหัวใจไปด้วย
เหมาะกับใครบ้าง?
นักกีฬาและโค้ช:
การทดสอบ CPET เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์สำหรับนักกีฬาและโค้ช สามารถให้ข้อมูลเกี่ยวกับระบบหัวใจและปอดของนักกีฬาได้ละเอียดและแม่นยำ ข้อมูลเหล่านี้สามารถช่วยนักกีฬาและโค้ชได้ทราบความฟิตของร่างกายที่พัฒนาขึ้นจากการฝึกซ้อมในช่วงที่ผ่านมาแล้ว ยังได้รับได้ทราบถึงข้อมูลต่างๆ มาปรับใช้ในการจัดตารางการฝึกซ้อม เพื่อทำให้ผู้ทดสอบสามารถเพิ่มสมรรถภาพร่างกายของตนได้อย่างเหมาะสมและเต็มประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
ประเมินสมรรถภาพทางกาย:
- VO2 max: CPET สามารถวัด VO2 max ของนักกีฬา ซึ่งเป็นปริมาณออกซิเจนสูงสุดที่ร่างกายสามารถนำไปใช้ได้ ข้อมูลนี้สามารถช่วยนักกีฬาและโค้ชในการกำหนดโปรแกรมการฝึกซ้อมที่มีประสิทธิภาพ
- เกณฑ์ Anaerobic Threshold: CPET สามารถวัดเกณฑ์ Anaerobic Threshold ซึ่งเป็นจุดที่ร่างกายเริ่มผลิตกรดแลคติกเร็วกว่าที่สามารถกำจัดออกได้ ข้อมูลนี้สามารถช่วยนักกีฬาและโค้ชในการกำหนดโซนการฝึกซ้อมที่เหมาะสม
วินิจฉัยโรคเกี่ยวกับระบบหัวใจและปอด:
- โรคหัวใจ: CPET สามารถช่วยวินิจฉัยโรคหัวใจได้หลายอย่าง เช่น โรคหัวใจขาดเลือด และโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะขณะออกกำลังกาย
- โรคปอด: CPET สามารถช่วยวินิจฉัยโรคปอดได้หลายอย่าง เช่น โรคหอบหืด และโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังขณะออกกำลังกาย
ตรวจสอบประสิทธิภาพของการรักษา:
- CPET สามารถใช้เพื่อติดตามผลการรักษาโรคเกี่ยวกับระบบหัวใจและปอด
กำหนดโปรแกรมการออกกำลังกาย:
- CPET สามารถใช้เพื่อกำหนดโปรแกรมการออกกำลังกายที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพสำหรับนักกีฬาแต่ละคน นักวิ่งมาราธอนควรตรวจ CPET ก่อนการแข่งขัน เพื่อออกแบบกำหนดความเร็วในการวิ่งที่เหมาะสม วางแผนการฝึกซ้อม และตรวจสอบว่าร่างกายอยู่ในสภาพที่พร้อมสำหรับการแข่งขัน
- นักกีฬาที่ต้องการเตรียมตัวสำหรับการแข่งขัน วิ่ง 5 กิโลเมตร 10 กิโลเมตร มาราธอน ไตรกีฬา โดยเฉพาะ
- ผู้ที่ชอบการออกกำลังกาย
- นักกีฬาที่ต้องการพัฒนาสมรรถภาพทางกาย ที่ต้องการซ้อมให้ตรง Zone เพื่อพัฒนาความสามารถด้านกีฬา
- นักกีฬาที่ต้องการป้องกันการบาดเจ็บ
ผู้สูงอายุ:
- ผู้สูงอายุที่มีอาการเหนื่อยง่าย
- ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ หรือโรคปอด
- ผู้สูงอายุที่ต้องการเริ่มต้นโปรแกรมการออกกำลังกาย เพื่อรักษาความฟิต และมีคุณภาพชีวิตที่ดี
ผู้ป่วยที่มีโรคเกี่ยวกับระบบหัวใจและปอด:
- ผู้ป่วยโรคหัวใจขาดเลือด
- ผู้ป่วยโรคลิ้นหัวใจ
- ผู้ป่วยโรคหอบหืด
- ผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
- ผู้ที่มีภาวะอ้วน
- ผู้ที่มีความดันโลหิตสูง
- ผู้ที่มีไขมันในเลือดสูง
- ผู้ที่มีเป็นโรคเบาหวาน
- ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคหัวใจ
ผู้ที่ต้องการประเมินสมรรถภาพทางกาย:
- บุคคลทั่วไปที่ต้องการทราบระดับความฟิตของร่างกาย
- บุคคลที่ต้องการเริ่มต้นโปรแกรมการออกกำลังกาย
ข้อดีของการทดสอบ CPET
- เป็นการทดสอบที่ปลอดภัย
- เป็นการทดสอบที่ละเอียดและแม่นยำ
- สามารถให้ข้อมูลเกี่ยวกับระบบหัวใจและปอดได้หลายอย่าง
- ช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคได้อย่างถูกต้อง
- ช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่เหมาะสม
การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการทดสอบ CPET
- งดสูบบุหรี่ 24 ชั่วโมง
- งดดื่มชา กาแฟ น้ำอัดลม 24 ชั่วโมง
- งดอาหาร 3 ชั่วโมง
- สวมเสื้อผ้าที่ใช้ออกกำลังกายตามปกติ หรือชุดที่คล่องตัว
- นำยาประจำตัวมาด้วย
ขั้นตอนการทดสอบ CPET
- แพทย์จะซักประวัติและตรวจร่างกาย
- ผู้ป่วยจะต้องเดินหรือวิ่งบนลู่วิ่ง
- ผู้ป่วยจะต้องสวมหน้ากากเพื่อวัดการใช้ออกซิเจน คาร์บอนไดออกไซด์
- แพทย์จะติดตามอัตราการเต้นของหัวใจ ความดันโลหิต และคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ในกรณีที่เลือกตรวจแบบทีคลื่นไฟฟ้าหัวใจ)
ศูนย์โรคหัวใจกรุงเทพเชียงใหม่ | โรงพยาบาลกรุงเทพเชียงใหม่
โทร. 052 089 888 หรือ Call Center 1719
Line Official : @BangkokChinagmai
บทความที่เกี่ยวข้อง