โรคหลอดเลือดสมอง โรคที่เราทุกคนต้องแข่งกับเวลา!

โรคหลอดเลือดสมอง
โรคที่เราทุกคนต้องแข่งกับเวลา!

---

เพราะเรารู้ว่าทุกนาทีคือชีวิต!

หากจะถามว่าเวลาหลักเสี้ยววินาทีสำคัญแค่ไหน ให้ไปถามนักกรีฑาที่ได้รับเหรียญเงินโอลิมปิค
หรือหากอยากรู้ว่าเวลาแต่ละนาทีมีค่าแค่ไหน เราอาจถามคนที่เพิ่งพลาดขบวนรถไฟฟ้า พนักงานบริษัทที่ลงชื่อเข้างานสายเมื่อเช้านี้
หรืออีกทีหนึ่ง .. คุณหมอทีม Stroke Fast Track ที่ใช้ทุกนาทีอย่างคุ้มค่าในการรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) ให้ได้ทันท่วงที! 

รู้เร็ว รู้ก่อนป้องกันได้

    •  มาทำความรู้จัก Stroke กันแบบรวดเร็ว

Stroke หรือ โรคหลอดเลือดสมองเป็นภาวะที่เกิดขึ้นฉับพลันจากการที่เลือดและออกซิเจนถูกอุดกั้นไม่ให้ไปเลี้ยงสมองส่วนใดส่วนหนึ่ง
โดยแบ่งออกเป็นกลุ่มใหญ่ๆ 2 กลุ่มคือกลุ่มที่เกิดอาการจากการปิดกั้นหลอดเลือดและการเกิดเลือดออกแทรกเบียดเนื้อสมอง

• อาการที่เกิดขึ้นแบบ ทัน-ที-ทัน-ใด

Be F.A.S.T ตัวย่อ ที่สามารถทำให้จำอาการของโรคหลอดเลือดสมองได้

Balance –Trouble เสียการทรงตัว

Eyes – Blurred ตาพร่ามัว

Face – Drooping ปากเบี้ยว ยิ้มแล้วมุมปากตก ปวดศีรษะรุนแรง ล้มวูบไป

Arm – Weakness แขนขาอ่อนแรง

Speech - Difficulty พูดไม่ชัด พูดลำบาก

Time - to call 1719 โทร 1719 เพื่อนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด

ถ้าจู่ๆ ผู้ป่วยก็มีอาการที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน อาทิ พูดไม่ชัด นึกคำพูดไม่ออก สื่อสารด้วยภาษาไม่เข้าใจ อ่อนแรงแขนขาใบหน้าอาจเป็นซีกใดซีกหนึ่งหรือทั้งสองข้างก็ได้ มีความผิดปกติของการมองเห็นเช่นอาจมีภาพซ้อนหรือการมองเห็นผิดปกติ ปวดศีรษะรุนแรงมากทันที เวียนศีรษะและทรงตัวไม่ได้ โดยอาการดังกล่าวเกิดขึ้นทันทีทันใด ซึ่งเกิดจากการทำงานที่ผิดปกติของสมอง ให้สันนิษฐานว่าเป็นอาการของโรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke

• ใครบ้างที่ต้องรู้เร็ว

“คำตอบคือพวกเราทุกคน”
ไม่ว่าเด็ก ผู้ใหญ่ หญิงหรือชาย อย่างไรก็ดี เราพบว่ากลุ่มคนที่มีความเสี่ยงสูงอยู่ในกลุ่มที่ความเสี่ยงสูงในกลุ่มอายุตั้งแต่ 45ปี ขึ้นไป หรืออาจเกิดร่วมกับผู้ที่สูบบุหรี่ ดื่มสุรา มีไขมันในเลือดสูง หรือมีโรคประจำตัวเช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคไต โรคหัวใจ เป็นต้น

มาเร็ว

ตั้งสติแล้วมาโรงพยาบาลอย่างรวดเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้
“คุณมีเวลา ไม่เกิน 4.5 ชั่วโมง”

เมื่อสงสัยว่าเกิดอาการจากโรคหลอดเลือดสมอง ควรไปโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุดทันทีหรือเรียกสายด่วน 1719 เพื่อนำส่งโรงพยาบาลทันที

เนื่องจากสมองเป็นอวัยวะที่มีความไวต่อการขาดออกซิเจนมาก ดังนั้นเมื่อเกิดอาการจะพบว่าสมองบางส่วนเกิดการตายทันที แต่จะมีส่วนที่ขาดเลือดแต่ยังไม่ตายและถ้าได้รับการรักษาและดูแลที่เหมาะสมจะสามารถฟื้นตัวได้ หรือในกรณีที่เป็นสมองขาดเลือดจากหลอดเลือดตีบหรืออุดตันมาในเวลาไม่เกิน 4.5 ชั่วโมงและไม่มีข้อห้าม ในการให้ยาละลายลิ่มเลือดสามารถให้ยาเพื่อเปิดหลอดเลือดหรือหากเกิดอาการมานานกว่า 4.5ชั่วโมง แต่เข้าเกณฑ์การรักษาด้วยการสวนหลอดเลือดก็จะสามารถรักษาโดยการสวนหลอดเลือดเพื่อรักษาการอุดตันได้

ได้รับยาเร็ว

การได้รับยาละลายลิ่มเลือดอย่างทันท่วงที (ภายใน 4.5 ชั่วโมง) จะทำให้ผู้ป่วยมีโอกาสฟื้นตัวได้มากยิ่งขึ้น โรงพยาบาลชั้นนำต่างๆจึงจัดให้มีระบบ Stroke Fast Track เพื่อเปิดเป็นช่องทางด่วนให้ผู้ป่วยสามารถเข้าถึงยาดังกล่าวได้เร็วที่สุด

ฟื้นตัวเร็ว

นอกเหนือจากการใช้ยาแล้ว ที่สำคัญยังมีสิ่งที่สำคัญอีกอย่าง คือการทำ “กายภาพบำบัด” เพื่อให้กลับไปใกล้เคียงกับปกติมากที่สุด แต่ทั้งนี้ขึ้นกับความรุนแรงและความเสียหายต่อสมองที่เกิดขึ้น รวมทั้งปัจจุบันมีการรักษาด้วยการกระตุ้นการทำงานของสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กที่พบว่าเมื่อรักษาร่วมกับการทำกายภาพบำบัดจะได้ผลลัพธ์ดียิ่งขึ้นพอสมควร

อย่างไรก็ตาม โรคหลอดเลือดสมองเป็นโรคที่มีโอกาสเกิดซ้ำในตลอดช่วงชีวิตของผู้ป่วย โดยเฉพาะในช่วงหนึ่งถึงสองปีแรกและเพิ่มขึ้นเรื่อยจนถึง 5 ปีโดยสูงได้ถึง 40% หลังจากนั้นอัตราการเกิดจะคงที่ แต่ยังคงมีความเสี่ยงอยู่ จึงจำเป็นต้องกินยาเพื่อควบคุมปัจจัยเสี่ยงต่อโรคต่างให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม

ด้วยความปรารถนาดีจาก
ผศ. พญ. กนกวรรณ วัชระศักดิ์ศิลป์
ศูนย์ความเป็นเลิศโรคระบบประสาทและสมอง โรงพยาบาลกรุงเทพเชียงใหม่

บทความที่เกี่ยวข้อง

• ประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง
• โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)