สุขภาพใจ อาจไม่เหมือนเดิมหลังหายจาก โควิด-19

 สุขภาพใจอาจไม่เหมือนเดิมหลังหายจากโควิด-19

“ ตอนที่ยังไม่ติดโควิด-19 ก็เครียดว่าจะติดหรือยัง จะอยู่ในกลุ่มเสี่ยงหรือไม่ ฉีดวัคซีนก็กังวลเรื่องผลข้างเคียงพอติดโควิด-19 ก็เครียดเพราะต้องกักตัวและไม่ได้เจอใคร ไหนจะเครียดอีกว่าคนที่บ้านจะพลอยติดเชื้อไปด้วยหรือไม่ ยิ่งไปกว่านั้นก็กังวลอีกว่าโควิดจะลงปอดหรือไม่ พอหายป่วยแล้ว คิดว่าจะจบ แต่สุดท้ายกลับมีภาวะลองโควิด และ ปัญหาสุขภาพทางใจ ตามมา”

หลังหายป่วยจากโควิด-19 หลายท่านอาจพบอาการผิดปกติและภาวะแทรกซ้อนของระบบต่าง ๆ ภายในร่างกายที่เรียกว่า “ภาวะลองโควิด” ตามมาได้ โดยร้อยละ 30 ของผู้ที่มีภาวะลองโควิดมีปัญหาสุขภาพทางใจ และอาจรบกวนการใช้ชีวิตด้านต่างๆ เช่น การทำกิจวัตรประจำวัน การทำงาน การเรียน หรือ ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างได้ ซึ่งอาการผิดปกติต่างๆอาจไม่ได้มีสาเหตุมาจากปัญหาสุขภาพจิตหรือโรคจิตเวช เช่น โรควิตกกังวล หรือ โรคซึมเศร้า

อาการทางจิตใจที่พบบ่อยในภาวะลองโควิด

• ปัญหาการนอนหลับ
• ภาวะวิตกกังวลและเครียด
• สมาธิและความจำแย่ลง
• ภาวะซึมเศร้า: เป็นภาวะที่พบได้มากถึง 30 เปอร์เซ็นต์ ในรายที่มีอาการรุนแรง อาจมีความคิดอยากตายร่วมด้วย

เมื่อไหร่ควรมาพบแพทย์เพื่อประเมินและรับการรักษา

• มีอาการรุนแรง หรือ ลองปรับการดูแลตัวเองตามคำแนะนำเบื้องต้นแล้วพบว่ายังไม่ดีขึ้นและไม่สามารถดูแลตัวเองหรือทำกิจวัตรประจำวันได้
• มีความคิดอยากตาย อยากทำร้ายตัวเองหรือผู้อื่น และควบคุมตัวเองได้ยากขึ้น
• มีปัญหาจากการใช้แอลกอฮอล์ หรือ ยาเสพติดร่วมด้วย

หากพบอาการผิดปกติต่างๆที่กล่าวมาข้างต้น ควรรีบมาพบแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างทันท่วงที โดยปัจจุบันยังไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับอาการทางจิตใจในภาวะลองโควิด แต่เป็นการรักษาตามอาการ โดยแพทย์อาจให้ยาในรายที่มีอาการรุนแรงหรืออาการผิดปกติต่าง ๆ รบกวนการใช้ชีวิต

การดูแลตัวเองเบื้องต้น

• การปรับการนอน เช่น เข้านอนและตื่นนอนให้เป็นเวลา ในกรณีที่นอนไม่หลับ หลีกเลี่ยงการดูนาฬิกาบ่อยๆ เพราะอาจทำให้กังวลมากขึ้น
• หลีกเลี่ยงสารกระตุ้น เช่น การดื่มชา กาแฟ แอลกอฮอล์ และ สารเสพติดต่างๆ
• สร้างความผ่อนคลายด้วยกิจกรรมที่ชอบหรือสนใจ
• สังเกตอารมณ์และจิตใจของตนเองอย่างสม่ำเสมอ ถ้าอารมณ์เปลี่ยนแปลง พยายามจัดการหรือหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นต่างๆ
• จัดระบบการทำงานเพื่อช่วยเพื่อประสิทธิภาพมากขึ้น เช่น จัดลำดับความสำคัญของงาน หรือ แจ้งเตือนความจำในการทำกิจกรรมต่างๆ ในแต่ละวัน
• หากแก้ไขปัญหาด้วยตัวเองไม่ได้ ให้ปรึกษาคนที่ไว้ใจ หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต

“ ปัญหาสุขภาพทางใจเป็นหนึ่งในอาการที่พบในภาวะลองโควิดหลังจากติดเชื้อโควิด-19 แล้ว การดูแลสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจควบคู่กันไปแบบรอบด้านจะช่วยฟื้นฟูจากโรคและทำให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นไปพร้อมๆกัน”

ด้วยความปรารถนาดีจาก

นายแพทย์ดนัย อินทรกำแหง

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตเวชศาสตร์

แผนกจิตรักษ์  |  โรงพยาบาลกรุงเทพเชียงใหม่