คุณหมอพร้อมพรรณ พฤกษากร เชี่ยวชาญด้านโรคต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสมแห่งแผนกอายุกรรม มาชวนผู้ป่วยเบาหวานให้ตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง เพราะเป็นวิธีที่ง่าย ทำได้ทันทีและยังสามารถนำผลการวัดน้ำตาลที่ได้มาอ้างอิงในการแก้ไขการเกิดภาวะน้ำตาลของแพทย์ การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง SMBG (Self-Monitoring of Blood Glucose) ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการควบคุมโรคเบาหวาน ผู้ที่สามารถตรวจระดับน้ำตาลในเลือดได้เองเป็นประจำนั้นสามารถปรับการดูแลตนเองได้อย่างทันท่วงที กรณีผู้ป่วยที่เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เช่น หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อแตก หิว ก็จะสามารถนำเครื่องตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเองทันที

อีกทั้งยังสามารถนำผลการวัดน้ำตาลที่ได้มาอ้างอิงในการแก้ไขการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้ตามคำแนะนำของแพทย์นอกจากการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเองเป็นประจำ จะเป็นตัวชี้วัด สะท้อนผลของยาที่ใช้รักษา และยังรู้ว่าพฤติกรรมการรับประทาน และการออกกำลังกาย มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยรายนั้น ๆ อย่างไร ทำให้มีการวางแผนควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างเหมาะสม และยังลดโอกาสเสี่ยงเกิดโรคแทรกซ้อนจากโรคเบาหวานมากยิ่งขึ้น

 

 

ผู้ป่วยเบาหวานที่ตรวจน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง จะทำให้ช่วยควบคุมเบาหวานให้ได้ดีขึ้น  ช่วยให้ช่วยให้ข้อมูลระดับน้ำตาลเพิ่มเติม เสริมจากค่าน้ำตาลสะสม (HbA1C) ในการประเมินการควบคุมเบาหวาน ทั้งยังสามารถตรวจค้นหา หรือหาแนวโน้มที่จะเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ และภาวะน้ำตาลที่สูงเกินเกณฑ์เป้าหมาย ป้องกัน และแก้ไข ทำให้เพิ่มความปลอดภัยและความมั่นใจของผู้ป่วย ทั้งนี้ยังเป็นแรงจูงใจให้มีการดูแลตนเอง

โดยปกติแล้วแพทย์มักแนะนำให้ผู้ป่วยเบาหวานตรวจน้ำตาลด้วยปลายนิ้วในเวลา “ก่อนอาหารเช้า” เพื่อปรับขนาดของอินซูลินออกฤทธิ์ยาว หรือก่อนอาหารแต่ละมื้อและหลังอาหาร 2 ชม  เพื่อประเมินการตอบสนองของระดับน้ำตาล ตามระยะเวลาการออกฤทธิ์ของอินซูลิน เพื่อปรับขนาดของอินซูลินให้เหมาะสมกับอาหารที่รับประทาน ผู้ป่วยบางรายอาจได้รับคำแนะนำให้ตรวจน้ำตาลปลายนิ้วก่อน ระหว่างก่อนและหลังออกกำลังกายที่ใช้ระยะเวลานาน เพื่อพิจารณาอาหารว่าง หรือปรับขนาดของอินซูลินให้เหมาะสมและควรคำนึงว่า การตรวจน้ำตาลปลายนิ้วนั้น ควรทำก่อนการขับรถเพื่อลดความเสี่ยงการเกิดอาการน้ำตาลในเลือดต่ำขณะขับรถ โดยก่อนขับรถควารมีน้ำตาลในเลือดมากกว่า 90 มก/ดล. สำหรับผู้เสี่ยงต่ำน้ำตาลในเลือดต่ำในเวลากลางคืน ควารมีการตรวจน้ำตาลในเลือดก่อนนอน และเวลา 3.00 น.

เรามาดูกันว่าผู้ป่วยเบาหวานต้องเตรียมอุปกรณ์อะไรบ้าง

  1. แอลกอฮอล์
  2. สำลีแห้ง
  3. อุปกรณ์เจาะเลือด 
  4. แถบตรวจน้ำตาล
  5. เครื่องตรวจค่าน้ำตาล
  6. เข็มเจาะเลือดหรือปากกาเจาะเลือด

 

ขั้นตอนการเจาะน้ำตาลปลายนิ้วด้วยตนเอง

  1. เสียบแผ่นตรวจน้ำตาล เข้ากับตัวเครื่องกดปุ่มเปิด (บางรุ่นเปิดอัตโนมัติ)

     

     

  2. ใส่หัวเข็มในปากกาเจาะเลือด ปรับระดับความลึกตามความหนาของผิวหรือใช้เข็มเจาะแบบใช้แล้วทิ้ง

     

     

  3. ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์ เช็ดบริเวณปลายนิ้วที่จะเจาะ และรอแอลกอฮอล์แห้ง

     

     

  4. เจาะเลือดบริเวณปลายนิ้วด้านข้าง ของนิ้วชี้ นิ้วกลาง หรือนิ้วนาง

     

     

  5. หยดเลือดบนแถบตรวจน้ำตาล ในแนวขนานกับตำแหน่งดูดเลือดให้เต็มบริเวณที่รับหยดเลือด

     

     

  6. กดตำแหน่งที่เจาะด้วยสำลีแห้ง จนเลือดหยุดไหล รอเครื่องอ่านผลและบันทึกผลการตรวจเลือดในสมุดบันทึก

     

     

ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรหมั่นดูแลตัวเองด้วยการเจาะน้ำตาลปลายนิ้วด้วยตนเองเป็นประจำทุกวัน ทั้งนี้เพื่อลดความเสี่ยงต่อโรคแทรกซ้อนต่อหลอดเลือดสมองและหลอดเลือดหัวใจ อันจะนำไปสู่โรคหัวใจ ภาวะหัวใจขาดเลือด โรคไต ความดันโลหิตสูงได้อีกด้วย

 

 

ด้วยความปรารถนาดี

พญ. พร้อมพรรณ พฤกษากร  อายุรแพทย์โรคต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม

แผนกอายุรกรรม | โรงพยาบาลกรุงเทพเชียงใหม่

โทร. 052 089 888 หรือ 1719

Line Official. @bangkokchiangmai

 

บทความที่เกี่ยวข้องกัน

แพ็กเกจที่เกี่ยวข้อง

แหล่งข้อมูล: เกษนภา เตกาญจนวนิช, (2562), หลักสูตรพื้นฐานผู้ให้ความรู้โรคเบาหวาน, หน้า 96-101.